(Its English version is at the end)
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਜਨਮ, ਮਾਇਆ ਅਤੇ ਸੁਰਤ ਤਿੰਨੋਂ ਸ਼ਬਦ ਧਿਆਨ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ; ਗੁਰਬਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਾਡਾ ਜਨਮ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਣ ਲਈ ਏ, ਪਰ ਕਰਤੇ ਦੀ ਆਪ ਬਣਾਈ ਮਾਇਆ ਸਾਡੀ ਸੁਰਤ ਨੁੰ ਕਰਤੇ ਵੱਲ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਨਾਲ ਲੱਗਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਮਾਇਆ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ | ਇਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੌਖਾ ਕਰਕੇ ਇੰਝ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਏ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਪੜਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਟੀ ਵੀ ਵੱਲ ਲਾਈ ਰੱਖੀਏ , ਤਦ ਅਸੀਂ ਉਸ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ | ਇਸ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੇ ਬਾਣੀ ਆਨੰਦ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ 921 ਅੰਗ ਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ !
ਜੈਸੀ ਅਗਨਿ ਉਦਰ ਮਹਿ ਤੈਸੀ ਬਾਹਰਿ ਮਾਇਆ ॥
ਮਾਇਆ ਅਗਨਿ ਸਭ ਇਕੋ ਜੇਹੀ ਕਰਤੈ ਖੇਲੁ ਰਚਾਇਆ ॥
ਜਾ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਤਾ ਜੰਮਿਆ ਪਰਵਾਰਿ ਭਲਾ ਭਾਇਆ ॥
ਲਿਵ ਛੁੜਕੀ ਲਗੀ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਮਾਇਆ ਅਮਰੁ ਵਰਤਾਇਆ ॥
ਏਹ ਮਾਇਆ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਵਿਸਰੈ ਮੋਹੁ ਉਪਜੈ ਭਾਉ ਦੂਜਾ ਲਾਇਆ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਜਿਨਾ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਤਿਨੀ ਵਿਚੇ ਮਾਇਆ ਪਾਇਆ ॥੨੯॥
Jaisee agan udar meh taisee baahar maa-i-aa.
Maa-i-aa agan sabh iko jayhee kartai khayl rachaa-i-aa.
Jaa tis bhaanaa taa jammi-aa parvaar bhalaa bhaa-i-aa.
Liv chhurhkee lagee tarisnaa maa-i-aa amar vartaa-i-aa.
Ayh maa-i-aa jit har visrai moh upjai bhaa-o doojaa laa-i-aa.
Kahai naanak gur parsaadee jinaa liv laagee tinee vichay maa-i-aa paa-i-aa. ||29|| 921, SGGS
ਅਰਥ : ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੱਗ ਗਰਭ ਸਥਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰਵਾਰਾਂ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਅੱਗ ਬਾਹਰਵਾਰਾਂ ਦੁਨਿਆਂਦਾਰੀ ਦੀ ਹੈ। ਸੰਸਾਰੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਗਰਭ ਸਥਾਨ ਦੀਆਂ ਅੱਗਾਂ, ਸਮੂਹ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਨੇ ਇਹ ਖੇਡ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਜਦ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਬਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਟੱਬਰ ਕਬੀਲਾ ਬੁਹਤ ਖੁਸ਼ ਹੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਲੋਭ ਬਾਲ ਨੂੰ ਚਿੰਮੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੋਹਨੀ ਮਾਇਆ ਦਾ ਰਾਜ ਭਾਗ ਚਾਲੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਲਿਵ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿਕੇ ਕਰਤੇ ਨੂੰ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ (ਅਰਥ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ )!
ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਵਿਚਾਰੋ ਕਿ ਮਾਂ ਦੇ ਗਰਭ ਦੀ ਅੱਗ ਨੂੰ ਦੁਨਿਆਵੀ ਗਰਭ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਮਿਲਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ? ਕਾਰਣ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਮਾਂ ਦੇ ਗਰਭ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਬੱਚਾ ਪਲਦਾ ਹੈ ਉਵੇਂ ਅਸੀਂ ਸੰਸਾਰੀ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ ਜੀਓਂਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਰੰਗਦੇ ਹਾਂ | ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜੇ ਇਸ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਸੜਕੇ ਨਾ ਜਲਦੇ ਰਹੀਏ ਮਤਲਬ ਮਾਇਆ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਈਏ ਗੁਰੂ ਦੀ ਮਤ ਲੈਕੇ ! ਜੇ ਕੋਈ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਰਹੇ , ਕਰਮ ਕਿਰਿਆ ਕਰੇ ਪਰ ਸਤ ਸੰਤੋਖ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਰਹੇ, ਉਹਨੇ ਕਰਤੇ ਨੁੰ ਪਾਉਣਾ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਉਹ ਕਰਤੇ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ
“ਭਗਤਾ ਕੀ ਚਾਲ ਨਿਰਾਲੀ ॥ ਚਾਲਾ ਨਿਰਾਲੀ ਭਗਤਾਹ ਕੇਰੀ ਬਿਖਮ ਮਾਰਗਿ ਚਲਣਾ ॥
ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਤਜਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬਹੁਤੁ ਨਾਹੀ ਬੋਲਣਾ ॥”੯੧੮
ਅਰਥ:ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਔਖੇ ਰਸਤੇ ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ|(ਕਿਵੇਂ ?) ਉਹ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ ਲਾਲਚ , ਤਮਾਹ ਤੇ ਖਾਹਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬੋਲਦੇ ਹਨ |
ਗੁਰੂ ਸਾਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ ਤੇ ਮਾਇਆ ਦੀ ਅਹਮਿਆਤ ਸਭ ਕੁਝ ਮੰਨ ਲੈਣ ਤੋਂ ਵਰਜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੁਰਤ ਕਰਤੇ ਉਤੇ ਟਿਕਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੱਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਇੰਝ ਮਾਇਆ ਕਦੇ ਵੀ ਕਰਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਰੋਕਦੀ ਕਿਉਂਕ ਇਸ ਅਧੀਨ ਅਸੀਂ ਹਾਉਂ, ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ , ਲਾਲਚ ਅਤੇ ਤਮਹ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾ ਜੋ ਮਾਇਆ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹਨ ! ਇੰਝ ਮਾਇਆ ਸਾਨੂੰ ਸਾੜ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਤੇ ਕਰਤੇ ਦਾ ਪਿਆਰ ਹੀ ਸਾਡੇ ਉੱਤੇ ਭਾਰੂ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ !
ਸ਼ੁਭ ਇਛਾਵਾਂ,
ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ
BIRTH, MAYA AND CONCENTRATION
The words used in the Gurbani like birth, Maya ( the worldly attachment and wealth) and concentration need to be understood. According to the Gurbani, the birth is a chance to be one with the Creator; however, the Creator’s created Maya can come between Him and us, because it makes us drowned in it and we fail to connect to Him. It is like we are reading a very philosophical essay and we keep watching T.V; in that case we will fail to grasp the content of it. In other words our concentration should remain our Creator. The same kind of state of mind, the Guru expresses on 921, SGGS. Let us look at that:
ਜੈਸੀ ਅਗਨਿ ਉਦਰ ਮਹਿ ਤੈਸੀ ਬਾਹਰਿ ਮਾਇਆ ॥
ਮਾਇਆ ਅਗਨਿ ਸਭ ਇਕੋ ਜੇਹੀ ਕਰਤੈ ਖੇਲੁ ਰਚਾਇਆ ॥
ਜਾ ਤਿਸੁ ਭਾਣਾ ਤਾ ਜੰਮਿਆ ਪਰਵਾਰਿ ਭਲਾ ਭਾਇਆ ॥
ਲਿਵ ਛੁੜਕੀ ਲਗੀ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਮਾਇਆ ਅਮਰੁ ਵਰਤਾਇਆ ॥
ਏਹ ਮਾਇਆ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਵਿਸਰੈ ਮੋਹੁ ਉਪਜੈ ਭਾਉ ਦੂਜਾ ਲਾਇਆ ॥
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਜਿਨਾ ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਤਿਨੀ ਵਿਚੇ ਮਾਇਆ ਪਾਇਆ ॥੨੯॥
Jaisee agan udar meh taisee baahar maa-i-aa.
Maa-i-aa agan sabh iko jayhee kartai khayl rachaa-i-aa.
Jaa tis bhaanaa taa jammi-aa parvaar bhalaa bhaa-i-aa.
Liv chhurhkee lagee tarisnaa maa-i-aa amar vartaa-i-aa.
Ayh maa-i-aa jit har visrai moh upjai bhaa-o doojaa laa-i-aa.
Kahai naanak gur parsaadee jinaa liv laagee tinee vichay maa-i-aa paa-i-aa. ||29|| 921, SGGS
In essence: The fire of this Maya (in the world) is just like the fire in mother’s womb. Maya and the fire are the same (in nature); the Creator has staged a play (to go on). As per His Will, the child is born and the family loves the child. ( in this love) the love for the Creator departs and the mortal gets attached to greed, and Maya commands over him. This is Maya that causes to forget Akalpurakh and traps the mortal in the dual-love. Nanak says: those who are imbued with Akalpurakh, obtain Him while living right in Maya (“Maya” here represents other form of love toward relations, property and wealth by forgetting Akalpurakh).
Let us ponder over this idea: why does the Guru compare the Maya fire with the fire within a pregnant mother? The reason is very obvious; as the fire of mother’s womb is there for the child, the worldly Maya is here for in the world, in which we entangle to live our lives; however, our deep love for Maya obstructs us from involving deeply with our Creator. We can sincerely fall in love with Him if we don’t get involve with the Maya uncontrollably; in other words, we let greed, lust, anger and avrice overcome ourselves; however, the Guru guides us in this context and it becomes easy for us to love the Creator sincerely; otherwise, it very much impossible to love Him while being in love with the Maya. Why it is so?
Because
“ਭਗਤਾ ਕੀ ਚਾਲ ਨਿਰਾਲੀ ॥ ਚਾਲਾ ਨਿਰਾਲੀ ਭਗਤਾਹ ਕੇਰੀ ਬਿਖਮ ਮਾਰਗਿ ਚਲਣਾ ॥
ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਤਜਿ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਬਹੁਤੁ ਨਾਹੀ ਬੋਲਣਾ ॥”੯੧੮
In essence: The way of the Creator’s devotees is very different, because they walk on the life path by getting rid of, conceit, greed, lust, anger and avrice and they don’t speak unnecessarily.
Thus, the Guru connects us with the Creator and totally decreases our given importance to Maya by focusing our concentration on Him. As we follow the Guru, the Maya fire can neither burn us, nor it can stop us in anyway from falling in love with our Creator. In a nut shell, we utilize our birth to be with the Creator even being in His created Maya because our concentration remains fixed on Him.
Wishes,
G Singh
www.gursoch.com
