(Its English version is at the end)
ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਦਿਤ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਲੈਕੇ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਉਹ ਪਲ ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਕਰਤੇ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਬੈਠਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਘੁਮੰਣ ਘੇਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਨਸੀਹਤ ਹੈ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ ਸੁੱਤੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜਾਗਣ ਦੀ | ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਾਜ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣੇ ਪਰ ਕਰਤਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ | ਕਰਤਾਰ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲੋਂਗੇ, ਤਦ ਸੱਚ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ ਦੀ ਧਿਰ ਵਿੱਚ ਖੜਕੇ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰੋਗੇ, ਨਹੀਂ ਗੇਂਦ ਵਾਂਗ ਮਾਇਆ ਦੇ ਵਹਿਣ ਵਿੱਚ ਰੁੜ੍ਹਦੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ | ਆਓ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰੀਏ; ਇਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ 989 ਉੱਤੇ ਹੈ:
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਮਿਲਿ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਪਿੰਡੁ ਕਮਾਇਆ ॥ ਤਿਨਿ ਕਰਤੈ ਲੇਖੁ ਲਿਖਾਇਆ ॥ ਲਿਖੁ ਦਾਤਿ ਜੋਤਿ ਵਡਿਆਈ ॥ ਮਿਲਿ ਮਾਇਆ ਸੁਰਤਿ ਗਵਾਈ ॥੧॥ ਮੂਰਖ ਮਨ ਕਾਹੇ ਕਰਸਹਿ ਮਾਣਾ ॥ ਉਠਿ ਚਲਣਾ ਖਸਮੈ ਭਾਣਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਤਜਿ ਸਾਦ ਸਹਜ ਸੁਖੁ ਹੋਈ ॥ ਘਰ ਛਡਣੇ ਰਹੈ ਨ ਕੋਈ ॥ ਕਿਛੁ ਖਾਜੈ ਕਿਛੁ ਧਰਿ ਜਾਈਐ ॥ ਜੇ ਬਾਹੁੜਿ ਦੁਨੀਆ ਆਈਐ ॥੨॥ ਸਜੁ ਕਾਇਆ ਪਟੁ ਹਢਾਏ ॥ ਫੁਰਮਾਇਸਿ ਬਹੁਤੁ ਚਲਾਏ ॥ ਕਰਿ ਸੇਜ ਸੁਖਾਲੀ ਸੋਵੈ ॥ ਹਥੀ ਪਉਦੀ ਕਾਹੇ ਰੋਵੈ ॥੩॥ ਘਰ ਘੁੰਮਣਵਾਣੀ ਭਾਈ ॥ ਪਾਪ ਪਥਰ ਤਰਣੁ ਨ ਜਾਈ ॥ ਭਉ ਬੇੜਾ ਜੀਉ ਚੜਾਊ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵੈ ਕਾਹੂ ॥੪॥੨॥ {ਪੰਨਾ 989}
ਅਰਥ : ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸਰੀਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਦੇ ਕਰਤੇ ਨੇ ਹੁਕਮ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਇੱਕ ਬਖਸ਼ ਉਸ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਕਰਨ ਦੀ, ਪਰ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੁਰਤ ਗਵਾ ਲਈ ਭਾਵ ਉਸ ਦੀ ਸਿਫਤ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਕਾਰਨ ਭੁੱਲ ਗਈ | ਹੇ ਮੂਰਖ ਪ੍ਰਾਣੀ ! ਕਿਸਦਾ ਮਾਣ ਕਰਦਾ ਏਂ? ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਤੂੰ ਤੁਰ ਜਾਣਾ ਏਂ | ਸੁਖ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਤਦ ਮਿਲੇਗੀ ਜੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਚਸਕੇ (ਮਾਇਆ ਵਾਲੇ) ਛੱਡ ਦੇਵੇਂ | (ਯਾਦ ਰੱਖਕੇ ਕਿ) ਇਹ ਘਰ/ਸੰਸਾਰ ਛੱਡਣਾ ਹੈ ਇੱਕ ਦਿਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਏਥੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ | ਜੇ ਮੁੜਕੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੇਰ ਆਉਣਾ ਹੋਵੇ ਤਦ ਏਥੋਂ ਕੁਝ ਖਾ ਲਈਏ/ਵਰਤ ਲਈਏ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖ ਜਾਇਏ (ਪਰ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ) ਤੂੰ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸਜਾਉਂਦਾ ਏਂ, ਵਧਿਆ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਂਦਾ ਏਂ | ਬੜੇ ਹੁਕਮ ਚਲਾਉਂਦਾ ਏਂ | ਵੱਡੀ ਅਰਾਮਦੇਹ ਸੇਜ ਉੱਤੇ ਸੌਂਦਾ ਏਂ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੌਤ ਹੱਥ ਪਾਉਂਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਤਦ ਰੋਂਦਾ ਏਂ | ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਘਰ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਘੁਮੰਣਘੇਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ | ਤੇਰੇ ਕੀਤੇ ਪਾਪ ਪੱਥਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾ ਕਰਕੇ ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤੈਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ | ਤੂੰ ਉਸ ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਡਰ ਅਤੇ ਅਦਬ ਨੂੰ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤਰਨ ਲਈ ਬੇੜੀ ਬਣਾਕੇ ਜਿੰਦ ਨੂੰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਾ | ਨਾਨਕ ਆਖਦਾ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਬੇੜੀਂ ਕਰਤਾਰ ਕਿਸੇ ਵਿਰਲੇ ਨੂੰ ਦੇਂਦਾ ਹੈ |
ਕਰਤਾਰ ਦੀ ਕਿਰਤ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਵਿੱਚ ਖੋਕੇ ਕਰਤਾਰ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣਾ ਮੂਰਖਤਾ ਹੈ | ਕਾਹਦਾ ਹੰਕਾਰ ਇਸ ਥੋੜ ਚਿਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ? ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਏਥੇ ਲੋਕ ਆਏ ਅਤੇ ਤੁਰਦੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਸਭਨੇ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਹੈ | ਮਾਇਆ ਦੇ ਪਸਾਰ ਪਾਕੇ ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਅਦਬ ਅਤੇ ਡਰ ਨੂੰ ਭੁੱਲਕੇ ਇਸੇ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਡੁੱਬਿਆ ਜਾਵੇ ?ਇਹ ਸੁਖ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ, ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਮੌਤ ਆ ਫੜਦੀ ਹੈ | ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਮਾਇਆ ਦੇ ਚਸਕੇ ਛੱਡਕੇ, ਉਸ ਦੇ ਡਰ ਅਤੇ ਅਦਬ ਵਿੱਚ ਰਹਿਕੇ ਜੀਵਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂਕਿ ਆਪਣੇ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸੇ ਉੱਤੇ ਧੱਕਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੱਕ ਨਾ ਖੋਇਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ | ਅਜਿਹੀ ਬੇੜੀ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਸਭ ਨੂੰ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਨਹੀਂ; ਗੱਲ ਤਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗੁਰਾਂ ਨੇ ਪਰ ਵੇਖਣਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਕਰਤਾਰ ਦੇ ਡਰ ਅਤੇ ਅਦਬ ਅਧੀਨ ਜਿਉਂਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ? ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪ ਹੀ ਉੱਤਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ |
ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ,
ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ
Staying On The Guru’s Path
The Guru advises the followers to utilize this life by remembering and praising the Creator instead of getting drowned in the love Maya attractions. He says as one takes birth, one starts getting into Maya pursuits and forgets one’s Creator. Basically, the Guru makes them aware that they should never forget Him who created them. The Guru doesn’t ask them to give up everything but to remain imbued with Him so that bad inclinations and Maya love do not make them go astray. His sloka is on SGGS, 989:
ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧ ॥ ਮਿਲਿ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਪਿੰਡੁ ਕਮਾਇਆ ॥
ਤਿਨਿ ਕਰਤੈ ਲੇਖੁ ਲਿਖਾਇਆ ॥ ਲਿਖੁ ਦਾਤਿ ਜੋਤਿ ਵਡਿਆਈ ॥
ਮਿਲਿ ਮਾਇਆ ਸੁਰਤਿ ਗਵਾਈ ॥੧॥
Mārū mėhlā 1. Mil māṯ piṯā pind kamā-i-ā.
Ŧin karṯai lekẖ likẖā-i-ā. Likẖ ḏāṯ joṯ vadi-ā-ī.
Mil mā-i-ā suraṯ gavā-ī. ||1||
Raag Maroo, the bani of First Nanak
In essence: Father and mother make the body of the being together; the Creator has inscribed this, “you go; you praise His given gifts to write such a destiny”. (But) Under the influence of Maya, the mortal loses this divine understanding.
ਮੂਰਖ ਮਨ ਕਾਹੇ ਕਰਸਹਿ ਮਾਣਾ ॥
ਉਠਿ ਚਲਣਾ ਖਸਮੈ ਭਾਣਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
Mūrakẖ man kāhe karsėh māṇā.
Uṯẖ cẖalṇā kẖasmai bẖāṇā. ||1|| Rahā-o.
Oh, my foolish mind! Why do you harbor pride (of anything)? As per the “will” of the Master, you are bound to leave this world. Pause.
ਤਜਿ ਸਾਦ ਸਹਜ ਸੁਖੁ ਹੋਈ ॥ ਘਰ ਛਡਣੇ ਰਹੈ ਨ ਕੋਈ ॥
ਕਿਛੁ ਖਾਜੈ ਕਿਛੁ ਧਰਿ ਜਾਈਐ ॥ ਜੇ ਬਾਹੁੜਿ ਦੁਨੀਆ ਆਈਐ ॥੨॥
Ŧaj sāḏ sahj sukẖ ho-ī. Gẖar cẖẖadṇe rahai na ko-ī.
Kicẖẖ kẖājai kicẖẖ ḏẖar jā-ī-ai. Je bāhuṛ ḏunī-ā ā-ī-ai. ||2||
Abandon your interests in the worldly pleasures to obtain peace in mind; eventually one has to leave home; no one can stay here forever. If it is certain that after departing from here, again we can come to claim what is left behind, then we can use some and save the rest to reclaim (But that is not the case).
ਸਜੁ ਕਾਇਆ ਪਟੁ ਹਢਾਏ ॥ ਫੁਰਮਾਇਸਿ ਬਹੁਤੁ ਚਲਾਏ ॥
ਕਰਿ ਸੇਜ ਸੁਖਾਲੀ ਸੋਵੈ ॥ ਹਥੀ ਪਉਦੀ ਕਾਹੇ ਰੋਵੈ ॥੩॥
Saj kā-i-ā pat hadẖā-e. Furmā-is bahuṯ cẖalā-e.
Kar sej sukẖālī sovai. Hathī pa-uḏī kāhe rovai. ||3||
One decorates one’s body and wears silky attires; one commands others; sleeps in comfortable couch; however, when death takes away, what is the use of crying then!
ਘਰ ਘੁੰਮਣਵਾਣੀ ਭਾਈ ॥ ਪਾਪ ਪਥਰ ਤਰਣੁ ਨ ਜਾਈ ॥
ਭਉ ਬੇੜਾ ਜੀਉ ਚੜਾਊ ॥ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵੈ ਕਾਹੂ ॥੪॥੨॥ {ਪੰਨਾ 989}
Gẖar gẖummaṇvāṇī bẖā-ī. Pāp pathar ṯaraṇ na jā-ī.
Bẖa-o beṛā jī-o cẖaṛā-ū. Kaho Nānak ḏevai kāhū. ||4||2||
Oh brother! These worldly establishments are just like whirlpool; one cannot swim across the Maya Ocean if one is loaded with the stones of sins. So, one should make the boat of Akalpurakh’s fear and love to swim across this whirlpool. Oh Nanak! Say: Akalpurakh gives such a boat (of His fear and love) to a few (If there is His fear, there is no pride).
The Guru’s suggestion is to remain connected to the Universal Creator even while being surrounded by Maya attractions by keeping in the heart the Creator’s love and respect; otherwise, the whirlpools of Maya are destined to keep the mortals away from Him. The things that are taken very dear by one become useless as one faces the final end. Why should one gather all this wealth and property when one doesn’t come to get it again? Good deeds are those that keep one close to the Creator.
Wishes
G Singh
www.gursoch.com
